Σήμερα έχει γίνει πλέον δεκτή, διεθνώς, η άποψη, ότι ο αναφερόμενος γεωγραφικός χώρος, στις φιλολογικές πηγές του 12ου αι, ως « Βουνός των Κελλίων» και αργότερα, κατά τον 13ο αι., ως «Μοναστήριατων Κελλίων» ή απλώς «Κελλία», ταυτίζεται, κατά κύριο λόγο, με τις υπώρειες της Όσσας ή αλλιώς Κίσσαβο.
Ολόκληρη η Επαρχία της Αγιάς χαρακτηρίζεται από πλήθος μονών, ενοριακών ναών, από πολλά παρεκκλήσια, εξωκλήσια και από διάσπαρτα απλά προσκυνητάρια, σε όλα τα χωριά και τους μικρούς οικισμούς της.
Διαπιστώνεται, επίσης, ένας μεγάλος αριθμός από Αγιωνύμια, θέσεις δηλαδή, όπου έχουν απομείνει τα ονόματα των Αγίων στους οποίους ήταν αφιερωμένα, σε παλιότερες εποχές, θρησκευτικά μνημεία. Τα αγιωνύμια ξεπερνούν τα 30 ενώ αξιόλογος είναι και ο αριθμός των όρθιων ακόμη μνημείων στη Μελίβοια και στη Βελίκα.
Το γεγονός αυτό είναι αποτέλεσμα μιας ιστορικής διαδικασίας, της έντονης δηλαδή μοναστικής ζωής στις ανατολικές υπώρειες της Όσσας και στο Β.Α. Μαυροβούνι, που εξαπλώθηκε μεταγενέστερα και στα νοτιοδυτικά της περιοχής. Η έντονη θρησκευτικότητα των κατοίκων είναι το αποτέλεσμα αυτής της μοναστικής ζωής και εμφανίζει μία έντονη συνέχεια με την πληθώρα των μονών και των ναών που παρουσιάζονταιστην διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Στον παράλιο χώρο και στις υπώρειες της Όσσας, από το Κόκκινο Νερό μέχρι την περιοχή όπου συμβάλλουν οι χαμηλές απολήξεις της με το Μαυροβούνι, έχουν επισημανθεί 79 θέσεις με ερείπια βυζαντινών ή και παλαιότερων μνημείων.
Στο βιβλίο-άλμπουμ παρουσιάζεται πλήρης φωτογραφική περιγραφή των κυριοτέρων μνημείων που διασώθηκαν και εντοπισμός σε χάρτες των θέσεων ευρημάτων σχετικών με μνημεία που έχουν καταστραφεί.
Κατεβάστε το Adobe Acrobat Reader από εδώ δωρεάν.
