Η Μονή Κανάλων τιμάται στη Γέννηση της Παναγίας και είναι μια από τις σημαντικότερες μονές της ευρύτερης περιοχής του Ολύμπου. Η δράση της ήταν θρησκευτική κοινωνική αλλά και εθνική. Είναι ένα ανεκτίμητο βυζαντινό μνημείο με πλούσια θρησκευτική ιστορία και σπάνια αγιογραφικά αριστουργήματα. Είναι αφιερωμένη στην Γέννηση της Θεοτόκου και εορτάζει κάθε χρόνο, στις 8 Σεπτεμβρίου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 820 μ, στα ανατολικά της Καρυάς Ολύμπου και απέχει 8 χιλιόμετρα από τον οικισμό.
Η Μονή έλαβε το όνομά της από τη θέση που είναι κτισμένη, από την οποία πήγαζαν τέσσερις χείμαρροι, δηλαδή κανάλια, που σχημάτιζαν τον ποταμό Ζηλιάνα, ο οποίος στην αρχαιότητα ονομάζονταν Συς και μέσω της κοιλάδας κατέβαινε στην Πιερία. Είναι κτισμένη λίγο πιο πάνω από τη θέση της Αρχαίας πόλης των Λειβήθρων. Στην αρχαιότητα, η περιοχή αυτή ήταν σημαντικό θρησκευτικό κέντρο. Εδώ βρισκόταν ο τάφος και η λατρευτική στήλη με το άγαλμα του μεγάλου αοιδού της αρχαιότητας Ορφέα, και ήταν τόπος ιδιαίτερης λατρείας των Μουσών, του Διός και του Απόλλωνος.
Η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς από τα ορμητικά νερά του ποταμού, όπως είχε προβλέψει ένας χρησμός που έλεγε, ότι η πόλη θα καταστραφεί όταν ο ήλιος θα δει τα οστά του Ορφέα, σύμφωνα με όσα αναφέρει ο USPENSKIJ στο έργο του «περιήγησις στις μονές του Ολύμπου το 1839.
Πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο μοναστήρι και η ίδρυσή του ανάγεται, κατά την παράδοση, στον 11ο αιώνα. Κατ’ άλλους μπορεί να είχε ιδρυθεί και από τον 9ο αι.
Η Μονή των Κανάλων, όπως φαίνεται, είχε μικρό αριθμό μοναχών. Στην αρχή του 19ου αιώνα, σύμφωνα με διασωθείσες πληροφορίες, ο αριθμός ανήρχετο σε είκοσι, ενώ αργότερα περιορίστηκε σε πέντε. Ο επίσκοπος Πλαταμώνος Αμβρόσιος το έτος 1878 αναφέρει αρπαγή της περιουσία της Μονής, κυρίως στις εκτάσεις βοσκοτόπων που κατείχε η Μονή στο Λιτόχωρο.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, δηλαδή το 1882, καταστράφηκε το καθολικό της Μονής κατά την διάρκεια των εχθροπραξιών που ακολούθησαν μετά την επανάσταση της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας το 1878.
Το έτος 1930 η μονή Κανάλων ενώθηκε με τη Μονή του Αγίου Διονυσίου του Ολύμπου και όλη η εναπομείνασα περιουσία της παραδόθηκε με πρωτόκολλο στη Μονή του Αγίου Διονυσίου. Μετά το έτος 1930 η Μονή Κανάλων, χωρίς περιουσία, εγκαταλείφθηκε και ερημώθηκε, αφού έφυγε και ο τελευταίος μοναχός. Από τότε ο χώρος της Μονής χρησιμοποιήθηκε για στάβλισμα ζώων.
Το έτος 1987 με απόφαση της Ιεράς Συνόδου η Μονή Κανάλων αποσπάστηκε από την Ιερά Μητρόπολη Κίτρους και Κατερίνης στην Ιερά Μητρόπολη Ελασσόνος. Η Μονή Κανάλων απέκτησε πάλι ζωή το έτος 2001 όταν εγκαταστάθηκε στη Μονή μια γυναικεία αδελφότητα η οποία, όμως, μετά από λίγα χρόνια απεχώρησε.
Σήμερα όλοι οι χώροι της Μονής είναι ανακαινισμένοι και εδώ είναι εγκαταστημένη μια άλλη γυναικεία αδελφότητα που αποτελείται από την Ηγουμένη και μία ακόμη μοναχή.
Στο βιβλίο-άλμπουμ παρουσιάζεται πλήρης φωτογραφική περιγραφή της Μονής, καθώς και των τοιχογραφιών του Καθολικού, της Τράπεζας και του παρεκκλησίου του Αγίου Δημητρίου.
Κατεβάστε το Adobe Acrobat Reader από εδώ δωρεάν.
